زخم بستر
زخم بستر به زخم هایی گفته می شود که در اثر ایجاد فشار به مدت طولانی مدت در پوست ایجاد می شوند. این نوع از زخم ها به زخم های فشار و دکوبیت نیز معروف هستند. در اثر فشار زیاد به پوست، بافت های زیرین آن دچار آسیب جدی می شود. در این صورت، این صدمات روی پوست ایجاد خواهند شد.
برخی از نواحی بدن که استخوان ها در آنجا بیشتر هستند مانند پاشنه پا، مچ دست، باسن و استخوان ران بیشتر از سایر نواحی درگیر زخم بستر می شوند. در افراد ناتوان و سالمندانی که به طور مرتب در بستر هستند و توانایی راه رفتن و تکان دادن خود را ندارند، این عارضه مشاهده می شود.
زخم های بستر طی چند ساعت یا چند روز رشد سریعی پیدا خواهند کرد. در صورتی که مراقبت های لازم از بیماران صورت نگیرد، ممکن است برخی از این زخم ها تشدید شود و عفونت های بسیاری را ایجاد کند. بنابراین در این مقاله در مورد این نوع از زخم ها و درمان آنها مطالبی را ارائه می دهیم تا به شما کمک کند، مراقبت از بیماران خود را به درستی انجام دهید.
علائم ایجاد زخم بستر چیست؟
افرادی که مبتلا به زخم بستر هستند علائم زیر در آنها به راحتی قابل مشاهده است:
· ایجاد تغییرات غیر عادی در رنگ پوست یا بافت آن
· ایجاد ورم و درد در پوست
· بافت چرکی
· ناحیه ای از پوست که دارای خنکی یا گرمای بیشتری نسبت به سایر نقاط پوست است.
· نازک شدن پوست در برخی از نواحی
این زخم ها با توجه به عمق و شدتی که دارند، علائم بالا را نشان می دهند. هر چقدر میزان آسیب به پوست بیشتر باشد، همه این علائم می تواند دیده شود.
چه نواحی بیشتر تحت تاثیر زخم بستر هستند؟
همانطور که از نام این زخم ها مشخص است، نواحی از بدن که با بستر رابطه مستقیم دارد، بیشتر تحت تاثیر زخم بستر قرار می گیرد. این زخم ها در بیشتر مواقع در نواحی زیر مشاهده می شوند.
· نواحی اطراف باسن و لگن
· کمر
· ران ها
· پاشنه پا، مچ پا و اطراف زانوها
· تیغه های شانه
· اطراف یا پشت سر
· پشت بازوها
· ستون فقرات
افراد ممکن است به صورت تمام وقت در رختخواب باشند یا از ویلچر برای جابجایی آنها استفاده شود. با توجه به نوع بیماری، نواحی متفاوتی از بدن افراد تحت تاثیر زخم بستر قرار می گیرد.
زمان مراجعه به پزشک چه وقت است؟
در صورتی که مراقبت های لازم از بیمار صورت نگیرد، علائم زخم بستر به سرعت خود را نشان خواهد داد. برای جلوگیری از این عارضه باید موقعیت بیمار را هر چند ساعت یک بار تغییر داد تا جریان هوا در زیر پوست او برقرار شود.
در این صورت فشار روی نواحی ذکر شده کاهش پیدا خواهد کرد. زمانی که فرد بیمار دچار زخم بستر شود، در صورت مشاهده نشدن بهبودی طی ۲۴ الی ۴۸ ساعت باید پزشک معالج را در جریان قرارداد.
همچنین زمانی که علائمی مانند عفونت، تب، تخلیه زخم، درد، قرمزی، ایجاد گرما یا تورم در پوست و در نواحی زخم همراه با بوی بد ایجاد شود، مراجعه به پزشک باید سریعاً صورت گیرد.
علل ایجاد زخم بستر چیست؟
زخم بستر به دلیل ایجاد فشار روی پوست به وجود می آید. در اثر این فشار جریان خون زیر پوست متوقف می شود و این امر منجر به آسیب پوست و ایجاد ضایعات و زخم هایی در سطح آن خواهد شد. در ادامه سه عامل بسیار مهم در ایجاد این نوع از زخم ها را مورد بررسی قرار می دهیم.
ایجاد فشار در پوست
زمانی که به هر قسمت از بافت های داخلی فشار وارد شود، این امر سبب قطع شدن جریان خون در زیر پوست خواهد شد. طی این جریان اکسیژن و سایر مواد مغذی به پوست نمی رسد و بافت های آن دچار زخم و بریدگی می شوند. در این صورت سلول های پوستی از بین رفته و زخم بستر به وجود می آید.
برخورد پوست با بستر و ایجاد اصطکاک
در صورتی که پوست بدن بیمار با بستر یا ملافه تخت تماس داشته باشد، سبب ایجاد اصطکاک در بین این دو می شود. این امر پوست را حساس و شکننده می کند. به خصوص زمانی که بیمار عرق می کند این عارضه شدید تر می شود.
برش پوست در اثر جا به جایی آن روی استخوان
زمانی که دو سطح در جهت مخالف هم حرکت کنند، برش اتفاق می افتد. زمانی که بیمار را به سمت پایین یا بالا می کشید، این امر سبب می شود تا پوست روی استخوان جا به جا شده و در جهت مخالف به آن کشیده شود. در این صورت به دلیل حساسیت پوست بدن، برش و زخم ایجاد خواهد شد.
چه عواملی خطر ابتلا به زخم فشار را بیشتر می کند؟
از آنجایی که بیمار در شرایط سکون قرار دارد، خطرات زیر می تواند مبتلا شدن به زخم بستر را افزایش دهد.
· عدم تحرک که به دلیل شرایط نامساعد سلامتی و آسیب نخاعی در بیمار رخ داده است.
· بی اختیاری در دفع ادرار و مدفوع سبب آسیب رساندن به پوست می شود.
· عدم احساس درد و ناراحتی یکی از مواردی است که به واسطه صدمات نخاعی و اختلالات عصبی ایجاد می شود. زمانی که فرد دچار درد شود، حس آن برایش امکان پذیر نیست. در نتیجه خطر ابتلا به زخم بستر افزایش پیدا می کند.
· تغذیه و هیدراتاسیون نامناسب از جمله عواملی است که سبب می شود تا مایعات و مواد مورد نیاز پوست برای ترمیم زخم بستر در بدن تامین نشود.
· برخی از مشکلات پزشکی مانند دیابت و بیماری های قلبی عروقی سبب می شود تا آسیب هایی از این قبیل افزایش پیدا کند.
زخم بستر چه عوارضی دارد؟
افرادی که دچار زخم بستر می شوند، ممکن است با عوارض زیر روبرو شوند:
مبتلا شدن به سلولیت: این عارضه نوعی عفونت پوستیدر اطراف بافت های نرم است. علائم آن ایجاد گرما، قرمزی و تورم در نواحی تحت آسیب عنوان می شود.
ایجاد عفونت در استخوان و مفاصل: عفونت زخم هایی که در اثر فشار خون ایجاد شده است، به مفاصل و استخوان ها وارد می شود. این عفونت های مفصلی مانند آرتریت سپتیک، به غضروف و بافت های دیگر آسیب می زند. عفونت های استخوانی مانند پوکی استخوان نیز عملکرد اندام ها را کاهش می دهد.
مبتلا شدن به سرطان: برخی از زخم بسترها که به مدت طولانی بدون درمان مانده اند، سبب ایجاد نوعی سرطان به نام سرطان سلول سنگفرشی خواهند شد. به این نوع از زخم ها زخم های مارجولین می گویند.
ایجاد زخم پوستی سپسیس: این عارضه نیز بسیار نادر است و در بیشتر مواقع ایجاد نمی شود.
برای جلوگیری از این عارضه باید چه اقداماتی انجام داد؟
برای اینکه بتوان عوارض ذکر شده را کاهش داد، لازم است تا اقداماتی را در زمینه مراقبت از پوست، تهیه غذای مناسب و مقوی و تحرک دادن بیمار انجام داد. در ادامه این موارد را نام می بریم.
نکات تغییر مکان بیمار
· ایجاد تغییر در وزن
· تلاش برای بلند کردن بیمار
· استفاده از صندلی های چرخدار مخصوص
· استفاده از محصولات و بالشتک هایی برای کاهش فشار
· تنظیم کردن ارتفاع تخت بیمار
نکات مراقبت از پوست
· تمیز و خشک نگه داشتن پوست
· محافظت از پوست با تعویض ملافه و لباس بیمار
· بررسی پوست به صورت روزانه
سخن آخر
زخم بستر یکی از معضلاتی است که به دلیل ایجاد فشار روی پوست و قطع شدن جریان خون ایجاد می شود. این زخم با توجه به شرایط بیمار و مراقبت هایی که از او می شود، می تواند گسترده شود یا کاهش پیدا کند. در برخی از مواقع ممکن است سبب ایجاد مشکلات دیگری برای بیماران شود. به همین دلیل رعایت نکات گفته شده باید توسط مراقبان بیمار صورت گیرد.
Source: www.mayoclinic.org
