درمان زخم وریدی

بروز هرگونه زخم و عارضه دردناک در نواحی مختلف بدن به خصوص در پاها موجب نگرانی و اختلال در عملکرد فرد می شود. زخم وریدی عارضه ای است که در اثر نقص عملکرد دریچه های وریدی به وجود آمده و منجر به ایجاد زخم های ناخوشایند در اندام های تحتانی بیمار می شود. خوشبختانه این عارضه نیز با مراقبت های خاص و در طی زمان برطرف خواهد شد.

اما آگاهی از روند درمان و علائم آن برای افرادی که خود یا عزیزان آن ها در معرض این بیماری هستند؛ مفید خواهد بود. به طوری که با اطلاع از آن ها روند درمان این زخم ها بهتر پیش خواهد رفت.

زخم وریدی چیست؟

زخم های وریدی که به عنوان گرفتگی رگ یا زخم های واریسی نیز شناخته می شوند؛ در نتیجه نقص عملکرد دریچه های وریدی که افزایش فشار در رگ ها را به همراه دارد؛ به وجود می آیند. فشار وریدی باعث می شود که خون به اندازه کافی به قلب منتقل نشود. ضمن اینکه افزایش فشار بر دیواره های ورید سبب قرارگیری پروتئین های موجود در خون در بافت های زیر جلدی شده و این عمل در نهایت منجر به ورم و تجزیه نهایی بافت های مذکور می شود.

بر اساس نظریه Fibrin Cuff، رسوب پروتئین های فیبرین که در بروز لختگی موثر هستند؛ مانع از ورود اکسیژن و مواد مغذی به ماهیچه و بافت اطراف آن و ایجاد نکروز و زخم می شوند. به طور کلی وریدها وظیفه دارند که خون دی اکسیژن شده را از بافت ها و اندام های مختلف به قلب برسانند. سیستم وریدی با تکیه بر انقباض و انبساط عضلات اسکلتی، جریان خون را در مسیر برگشت به دریچه های یک طرفه قلب سوق می دهد.

علائم زخم وریدی

از آنجایی که ممکن است که همزمان با شروع زخم های وریدی، درماتیت استازی نیز وجود داشته باشد؛ اندام‌های تحتاتی سرخ و متورم و پوسته پوسته خواهند شد.
به دلیل ترکیبات هموسیدرین، لکه های قهوه ای یا زرد نیز در زیر پوست تشکیل می شوند. رنگ های دیگری همچون قرمز تیره یا بنفش که در اندام ها مشاهده می کنید؛ ممکن است در اثر شستشوی خون در بافت اطراف باشد.
زخم های وریدی به طور معمول زخم های کم عمق ولی بزرگ با حاشیه های نامنظمی هستند که در قسمت مچ پا ایجاد می شوند. پایه زخم قرمز رنگ است و متناسب با میزان عفونت تشکیل شده بر زخم مقدار قابل توجهی ترشح دارد.
زخم وریدی به طور معمول دردی ندارد. هرگونه درد احتمالی در اثر ایجاد عفونت یا ادم ایجاد می شود.
در روال ایجاد زخم و نارسایی وریدی، کل پا متورم شده و پوست آن سفت و قهوه ای مایع به قرمز می شود.

سبب شناسی زخم وریدی

هر عاملی که سبب تجمع خون در رگ های ساق پا شود؛ علت احتمالی زخم‌های وریدی و عارضه هایی همچون واریس و ترمبوز خواهد بود. اکثر زخم های وریدی توسط دریچه های وریدی ایجاد می شوند که به درستی جریان رفلاکس وریدی را انجام نداده اند.

در برخی موارد ضعف عضلات در قسمت پایینی پا نیز در کاهش اثربخشی عضلات اسکلتی جهت به پیش راندن جریان خون به قلب، موثر هستند.

بیماری های تشدید کننده زخم وریدی

افرادی با شرایط زیر مستعد بروز زخم های وریدی هستند:

دیابت
نارسایی قلب
بیماری عروق محیطی
ترومبوز ورید عمقی
بارداری
چاقی

عوارض زخم وریدی

یکی از عادی ترین عوارض مرتبط با زخم های وریدی، عفونت در بافت آسیب دیده است.

مطالعات تشخیصی زخم وریدی

شاخص قوز مچ پا (ABI) جهت تعیین اینکه آیا شخص مبتلا به این نارسایی شریانی است یا خیر.
سونوگرافی داپلر
مطالعات جریان دو طرفه داپلر
ونوگرافی

درمان زخم های وریدی

در درمان مستقیم زخم های وریدی، هدف اصلی نگهداری محل زخم بدون عفونت طی فرایند بهبودی و کاهش ادم در محل زخم است.

مرحله اول

در نخستین مرحله جهت تبدیل زخم از مزمن به حاد و قرارگیری در مراحل عادی بهبودی، بافت مرده، چرک و آلودگی از سطح زخم برداشته می شود. به طور معمول جهت از بین بردن عفونت و چرک های موجود در اطراف زخم از آنتی بیوتیک های خوراکی برای بیمار استفاده می شود.

در پانسمان های روزانه باید دقت شود که سطح زخم مرطوب باشد. در مواردی که آسیب دیدگی ناشی از زخم بسیار شدید است؛ از جراحی پیوند پوست استفاده می شود که زخم های وریدی بسیار شدید یا دردناک به طور صحیح بهبود پیدا کنند.

مرحله دوم

پس از درمان ادم و عفونت سطحی، هدف دوم بهبود شرایط زیر بنایی است. یکی از رایج ترین روش ها در این رابطه، تراکم تراپی است که به کاهش فشار رگ های خونی و جلوگیری از ریفلاکس وریدی کمک می کند. البته این روش تنها برای بیمارانی که فاقد اختلالات شریانی دیگر باشند؛ قابل اجراست. به این دلیل که هرگونه عارضه شریانی دیگر در اثر این روش درمانی تشدید خواهد شد.

درمان زخم وریدی به کمک فشرده سازی

جهت بهبود گردش خون در پاها و درمان تورم، پرستار شما یک باند فشرده سازی محکم را بر پای آسیب دیده قرار می دهد. این بانداژها جهت فشار به پاها و کمک به خون جهت گردش به سمت بالا (قلب) طراحی شده اند. انواع مختلفی از بانداژ یا جوراب الاستیک وجود دارد که در درمان زخم های وریدی پا از آن ها استفاده می شوند که ممکن است از چندین لایه مختلف تشکیل شده باشد.

استفاده از بانداژ فشرده سازی به مهارت زیادی احتیاج دارد و تنها توسط پرسنل آموزش دیده مراقبت های بهداشتی باید انجام شود. این بانداژ باید هفته ای یک مرتبه تعویض شود. هنگامی که باندهای فشرده سازی برای اولین بار بر زخم قرار می گیرند؛ به طور معمول دردناک هستند.

بنابراین بهتر است پاراستامول یا یک مسکن جایگزین که توسط پزشک معالج شما تجویز شده است؛ پیش از شروع بانداژ استفاده شود. با شروع بهبودی زخم های وریدی، درد کم می شود؛ اما حدود 10 تا 12 روز طول می کشد.

پس از برداشتن بانداژ تا چند روز بیمار باید پای خود را بالا نگه دارد و در صورت بروز هر گونه مشکل پزشک معالج خود را در جریان قرار دهد. در برخی کلینیک ها تیم های متخصص از روش های دیگری همچون جوراب های مخصوص و دستگاه های فشار به عنوان جایگزین برای بانداژ استفاده می کنند.

پیشگیری از زخم های وریدی

اقدامات زیر جهت کاهش خطر ابتلا به زخم وریدی برای افرادی که در معرض این بیماری قرار دارند و کاهش عوارض آن در بیماران مبتلا به این عارضه پیشنهاد می شود.

هر روز پاها، به خصوص بین انگشتان پا را از نظر وجود هرگونه تغییر رنگ غیر معمول بررسی کنید.
از نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی خودداری کنید.
از نشستن به صورت چهار زانو پرهیز کنید.
سیگار را ترک کنید. مصرف سیگار به لخته شدن خون در رگ ها کمک می کند.
پاها را هر چند وقت یک بار بلند کنید.
از استفاده از لباس های تنگ و کفش های نامناسب خودداری کنید.
از پاها در برابر آسیب و عفونت محافظت کنید.
از حضور در محیط هایی با درجه حرارت بسیار بالا بپرهیزید.
یک ورزش سبک را در برنامه روزانه خود بگنجانید.

چکیده

زخم وریدی عارضه ای است که باید توسط پزشک معالج تشخیص داده شده و تحت درمان قرار گیرد؛ اما علائمی همچون ادم یا تورم، قرمزی، پوسته پوسته شدن اندام های تحتاتی، زخم های کم عمق به همراه چرک و غیره را به همراه دارد. مشکلات زمینه ای همچون چاقی، دیابت و مشکلات قلبی عروقی در تشدید این بیماری موثر است.

افراد دارای این علائم باید از نشستن و ایستادن طولانی مدت و دیگر رفتارهای پرخطر پرهیز کنند. همچنین بهتر است که ورزش روزانه انجام دهند و در محیط هایی با حرارت بالا حضور نداشته باشند.

Source: www.woundsource.com, www.nhs.uk